هەندێكجار هەورازەكان، ئەگەرچی لە ڕوواڵەتدا وەك سەركەوتن و هەڵزنان بەرەو لوتكە دێنە بەرچاو، بەڵام لە ڕاستەقینەدا فریوخواردن و شكستن بەرەو خوارەوە!
بۆیە دەبێت مرۆڤ لە ڕوانگەیەكی سەردەمیانەوە سەیری گۆڕانكارییەكانی ژیانی خۆی و كۆمەڵگەكەی خۆی بكات، واتە لەخودی خۆیەوە سەیری ڕووداوەكان بكات و نەكەوێتە ژێر كاریگەری ئەو شەڕانەی لەگەڵیدا ئەنجام دەدرێن، یاخود لەنێو كۆمەڵگاكەیدا بەڕێوە دەچێت، كە ڕەنگ بێت زۆرجاران شەڕی زۆر دواكەوتوو بن و لەئاستی ئەو قۆناغەدا نەبن، كە كۆمەڵگەكەی و تەنانەت كۆمەڵگە دواكەوتووەكانی مرۆڤایەتی پیایدا تێدەپەڕن.
وەك نووسەری داغستانی (ڕەسوڵ حەمزەتۆڤ) دەڵێت، مرۆڤ بەدرێژایی ژیانی خەنجەرێك لەبەر پشتی خۆی دادەنێت، لەوانەیە جارێك ئیش پێ بێت یاخود نا، بە هەمان شێوە ڕەنگ بێت مرۆڤ لەهەموو ژیانیدا ڕقێك یاخود خۆشەویستییەك لەدڵیدا هەڵبگرێت، پاشان بۆی دەركەوێت ڕقەكە لە بنەڕەتدا خۆشەویستی بووە و خۆشەویستییەكەش ڕقێكی گەورە و ئێرەیی و بچووكییەتیەكی گەورە بووە، ئەو كاتە مرۆڤی ڕاستەقینە لەجیاتی ئەوەی دڵگران بێت، هەست دەكات بارێكی ئێجگار گرانی لەسەر شان هاتووەتە خوارەوە و وەك نازم حیكمەت شاعیری گەورەی تورك دەڵێت: (ئەو گەوهەرەی لەژێر مەمكی چەپیدا حەشاریداوە)، بەشایەنی ئەوەی نازانێت تەنانەت فڕێشی بدات، چونكە شتێك فڕێ دەدرێت، كە بوونی هەبێت، ئەو كاتەی دەردەكەوێت ئەوەی لە ژێر مەمكی چەپیدا حەشاری داوە، گەوهەر نییە و بگرە نەخۆشییەكی كوشندە و دڕندەیەكی بێبەهایە، ئەو كاتە خۆی لەشوێنی خۆی دەپووكێتەوە و ڕۆحی مرۆڤ لەو كۆیلایەتییە ساختەیە ڕزگاری دەبێت، كە ڕەنگ بێت ماوەیەكی زۆر بەدەستییەوە ناڵاندبێتی!
گرنگ لەو گەوهەرەدا ئەوەیە ورە بەرنەدات و نەكەوێتە ژێر كاریگەری هەڕەشە چرووكەكان، وەك حیكمەت دەڵێت: “ڕەش دانەگەڕێت”، دەكرێت دە ساڵ و زیاتریش لەزیندان بەسەر بەریت و ورە بەرنەدەیت، ئەگەر ئەو گەوهەرەی لەژێر مەمكی چەپتدا حەشارت داوە ڕەش دانەگەڕێت. ڕەش داگەڕانی ئەو گەوهەرە، واتە سڕینەوەی خودی ژیان، هیچ شتێك لە ژیانی مرۆڤدا شایەنی ئەوە نییە ئەو گەوهەرەی بۆ ڕەش بكات.
ئەگەر هەر مرۆڤێك، هەر كۆمەڵگەیەك بیەوێت بەئاسوودەیی بژیت، دەبێت ڕق و تۆڵەكردنەوە لەناخی خۆیدا بنێژێت، بۆ ئەوەی هیچ ڕقێكی ژاراویی نەتوانێت تریسكەكانی ژیان بكوژێنێتەوە، چونكە ڕق لە بنەرەتدا نیشانەی بچووكییە و تا ئێوارە هەوڵبدرێت ناتوانرێت بەری ڕۆژ بە بێژنگ بگیرێت و ئەو تروسكاییە بكوژێتەوە، كە شەڕی دادپەروەری و ڕاستی و ڕاستەقینە دەكات.
بەداخەوە لە كۆمەڵگەی ئێمە، بەهۆی ئەو دۆخەی دروستكراوە، بواری بیركردنەوە نەماوە، بیركردنەوەكان هەمووی خراونەتە یەك قاڵب و لەیەك چوارچێوەوە سەیری ژیان دەكەن، لەكاتێكدا خودی بیركردنەوە واتای توانای هەڵبژاردنە لەنێوان چەند شتێكی جیاواز، بەڵام زیاتر لە سی و سێ ساڵە لە باشوور كورد شتی جیاوازی نەدیوە و هەمان دیمەن و هەمان ئەو بچمە دزێوانەن، كە ئەو كۆمەڵگەیان بەرەو هەڵدێر بردووە.
لەناوەڕاستی هەشتاكان، بارەگای حزبی شیوعی لە بادینان هیچ خواردنیكی نەمابوو جگە لە نان و چای، بۆ ئەوەی گۆڕانكارییەك لە لیستی خواردنەكان بكەن، هاوڕێیەكیان نووسی بووی بەیانیان نان و چای، نیوەڕۆیان چای و نان و ئیتر بەم شێوەیە، بەداخەوە ئێستا هەر نان و چایەكەیە، بۆیە كۆمەڵگە بەشێوەیەك دەكوڵێت، تا تێكەڵ بەخەڵك نەبیت نازانی ڕق و توڕەییەكان لەچ ئاستێكدایە و چ چارەنووسێكی خەتەرناك چاوەڕوانی ئەو هەرێمە دەكات. بۆیە بە بێئومێدییەوە هیوای ئەوە دەخوازم ئەو وڵاتە پارێزراو بێت و لە شەڕ و ناخۆشی بەدوور بێت.
