بەگوێرەی ئەو بەڵگەنامانەی دەست زێدپرێس کەوتوون، پڕۆژەیاسای ناساندنی نەتەوەی ئێزدی، لەلایەن ١٨٢ ئەندامی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق ئیمزا کراوە.
هەرچەند پڕۆژەیاساکە و ئیمزاکان لە ٨ی نیسانی ٢٠٢٤ەوە لەلایەن نایف خەلەف سیدۆ سەرۆکی لیستی ئێزدییەوە لە ئەنجوومەنی نوێنەران بۆ سەرۆکی ئەنجوومەنی نوێنەران بەرزکراوەتەوە، بەڵام لە ٤ی حوزەیرانی ٢٠٢٤دا و بە نووسراوێکی دیکە لەلایەن نازم ساعدی بەڕێوەبەری نووسینگەی جێگری یەکەمی سەرۆکی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراقەوە، ئاڕاستەی فەرمانگەی کاروباری نوێنەرایەتی کراوە و داوای ناردنی پڕۆژەکە بۆ لێژنەی یاسایی ئەنجوومەن کراوە.
ناساندنی ئێزدییەکان وەک نەتەوەیەکی سەربەخۆ، لەکاتێکدا دێت، کە سەرچاوە مێژووییەکان کۆکن لەسەر ناساندنی ئێزدییەکان وەک بەشێک لە نەتەوەی کورد و هەندێکیش ئەوان بە “کوردی ڕەسەن” پێناسە دەکەن.
ئایینی ئێزدی و دەقە پیرۆزەکانی بە زمانی کوردیین و پیرۆزترین پەرستگای ئایینی ئێزدی، کە (پەرستگای لالش)ە، لە قوڵایی خاکی باشووری کوردستانە.
ئێزدییەکان لە مێژووی کۆن و نوێدا ڕووبەڕووی چەندین هەڵمەتی لەناوبردن و قڕکردن بوونەتەوە، کە دوا تاوانی جینۆساید لە دژیان ئەنجامدرا بێت لە ساڵی ٢٠١٤ و لەسەردەستی ڕێکخراوی تیرۆریستی دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام (داعش) ڕوویدا، کاتێک چەکدارانی ڕێکخراوە تیرۆریستییەکە هێرشیانکردە سەر ناوچە ئێزدینشینەکان لە قەزای شنگال و دەوروبەری و لە ئەنجامدا هەزاران هاووڵاتی ئێزدی لە ژن و پیاو، پیر و منداڵ شەهید کران و هەزارانی دیکەیان لەلایەن ڕێکخراوە تیرۆریستییەکەوە دەستگیرکران و بەتایبەت کچان و ژنان وەک کۆیلەی سێکسی لە بازاڕەکاندا کڕین و فرۆشتیان پێوە کرا و تا ئێستایش هەزاران ڕفێنراوی بێسەروشوێن یان ڕزگارنەکراو ماونەتەوە.
