ئێستا له‌سەرەتای ساڵی ٢٠٢٤داین، ھەرێم سه‌رباری ئه‌و قه‌یرانانه‌ی كه دووچاری بووه‌تەوە، له قه‌یرانی دارایی و كێشه ناوخۆییه‌كان، پێموایە لەدوای پڕۆسەی ئازادی عێراق و ڕووخانی ڕژێمی بەعس، هیچ کاتێک هەرێمی کوردستان هێندەی ئێستا لە پێگەیەکی لاوازدا نەبووە بەرانبەر بەغدا. ئەگەر ڕووداوەکانی ئەو دواییەی عێراق ڕاستگۆیانە شیکار بکەین، هەرێمی کوردستان ئەو ناوەندە بەهێزە نەماوە کە پیشتر هەبوو.
بۆ مووچەی ھاووڵاتی بەتکا و ڕجا داوا لە عێراق دەکەین فریامان بکەوێ و ھاوکاریمان بکات، بەناچاری ملی خۆمان خستۆتە بەر ڕەحمەتی شمشێری ئەوان، ئێمە ئەو دەزگا شەرعییەی شانازیمان پێوە دەکرد، کە پەرلەمانی کوردستانە، بە فرمێسک و خوێن بونیاد نرا، بە بڕیاری دادگەیەکی عێراق هەڵوەشایەوە.
ڕژێمی شۆڤێنستی بەعس هەرەسی هێنا لەساڵی ٢٠٠٣ و هەرێمی کوردستان و بەغدا یەکیانگرتەوە لەچوارچێوەی دەستوری هەمیشەی عێراقی ساڵی ٢٠٠٥ کە زۆربەی مافەکانی کوردی تێدا سەلما و بۆ یەکەم جار عێراق ناسنامەیەکی نوێی وەرگرت، هەر لەدوای پەسەندکردنی دەستوورەوە جارێکی تر ململانێی نێوان هەرێم و بەغدا دەستی پێکرد و شۆڤێنێتی عەرەب ئەو مافانەیان بە کورد ڕەوا نەبینی و کەوتنە پیلانگێڕی دژی مافەکانی کورد و ئەو بنەمایانەی کە عێراقی نوێی لەسەر بنیادنرا کە بریتی بوون لە هاوبەشێتی، تەوافوق، فیدراڵیەت و دیموکراسی.
یەکەم ـ شکستی هاوبەشێتی لە سامانی نەوت و گاز و دەرنەچوواندنی یاسای نەوت و گازی فیدڕاڵی لەساڵی ٢٠٠٧ بەهۆی ئەوەی بەغدا نەیویست مافەکانی کورد بەپێی مادەکانی (111٫112)ی دەستوور بسەلمێنێت، هەرێمی کوردستانیش وەک پەرچەکردار یاسای نەوت و گازی هەرێمی کوردستانی ژمارە (٢٢)ی ساڵی ٢٠٠٧ی دەرکرد و مافی خۆی بەسەربەخۆ لە نەوت و گاز بەکارهێنا و تا ئێستا کێشەکە بەردەوامە.
دووەم ـ شکستی جێبەجێکردنی مادەی (١٤٠) و گەڕانەوەی ناوچە دابڕێندراوەکان تا ئەو ڕادەیەی گرووپی قەیرانە نێودەوڵەتییەکان تێچێنیان کرد و ئەم دۆسیەیە داخرا بەبێ چارەسەر لەساڵی ٢٠٠٧ و پاشتر لەساڵی ٢٠١٧ هەموو ئەو ناوچانە بەهێزی سەربازی داگیرکرانەوە.
سێیەم ـ شکستی تەوافوق عێراقی نوێ لەسەر بنەمای تەوافوق دامەزرا، بەڵام ئەویش کۆتایی هات و ئێستا لە پەرلەمانی عێراق هەموو یاساکان بەزۆرینە لەلایەن فراکسیۆنە عەرەبییەکانەوە دژی کورد تێدەپەڕێندرێت و هیچ حساب بۆ کورد ناکەن.
حکوومەتی بەغدا دەیەوێ لەم جەنگەدا سەرەتا دۆسیەی نەوت و گاز و گومرگ بەشێوەی پراکتیکی لە کورد وەربگرێتەوە و پاشتر هەموو دەسەڵاتەکان لەهەرێم وەرگرنەوە و بیخەنەوە ژێردەستی خۆیان و بەتایبەت لەبواری نەوت و گاز و گومرگ بۆ ئەوەی دوابزمار لە تابووتی مەرگی مافەکانی کورد بدەن و هەرێمی کوردستان بخەنەوە ژێر دەسەڵاتی خۆیان و بەئارەزووی خۆیان هەڵسوکەوتی لەگەڵ بکەن.
ئێستا لایەنە عێراقییەکان گورگە بڕگەیەکی هاوشێوەی گورگەکەی هەیاسی خاسیان بۆ حکوومەتی هەرێم داناوە، بۆ ئەوەی هەر کاتێک ویستیان سیناریۆ و بیانووی بۆ دابتاشن و بودجەکەی هەرێم ببڕن، پرسی مووچە و بودجەی ھەرێم ئاسان نییە چارەسەر ببێت، تەنانەت ئەگەر بۆ چەند مانگێكیش چارەسەر ببێت وەکوو ھەمیشە بەغدا ھەزار بیانوو دەدۆزێتەوە بۆ ئەوەی كێشە بۆ ھەرێم درووست بكات، لەبەرئەوەی لە بنەڕەتدا پرسەكە پرسێكی سیاسییە زیاتر لەوەی پرسێكی یاسایی یان ڕەقەم و ئابووری بێت، بەغدا بەو گوشارەی كە بۆ سەر ھەرێم دەستی پێكردووە، دەیەوێت كارتی نەوت و وزە لە دەست ھەرێم دەربهێنێت، لە بەر ئەمەش دیارە لە بنەڕەتدا كێشەكە نە پرسی گەندەڵییە نە قەرەبووكردنەوەیە و نە پرسێكی دارایی و ئابوورییە، بەڵكوو پەیوەندی بە سیاسەت و ستراتیژی بەغداوە ھەیە بۆ زیاتر لاوازكردنی ھەرێم و پێگەكەی.
پابەندکردنی حکوومەتی هەرێم بە هەناردەکردنی چوار سەد هەزار بەرمیل نەوت و لەکاتی وەستانی ئەو هەناردەکردنە دوای هەندێک ڕێکار ناردنی بودجەی هەرێم ڕادەگیرێت، ئەم بڕگەیە حکوومەتی هەرێم دەخاتە ژێر هەیمەنەی تورکیا و عێراقەوە، ئەوەش دەرئەنجامی ئابوورییە سەربەخۆکەی حکوومەتی هەرێمە.
بێگومان ئێستا بارودۆخەکە ھەستیارە و ناوچەکە بەتەواوی لەبەردەمی گۆڕانکاریدایە و ئەگەری ئەوەش ھەیە جارێکی دیکە نەخشەی جوگرافیای ئەم ناوچەیە دابڕێژرێتەوە و ئەوەش لە قازانجی کورد دوایی بێت، ئەگەر کورد خۆی بتوانێت ئەو بکەرە بێت کە بەشداری ھەبێت لەدروستکردنی بڕیار و له كاركردن له ڕووداوەکان و ئاڕاستەکردنیان لەبەرژەوەندی نەتەوەیی خۆیی، کە بێگومان ئەوەش پێش ھەموو شتێک پێویستی بە یەکێتی و یەکبوون و یەکخستنی گوتاری کورد ھەیە لەسەر ھەموو ئاستەکان، چونکە تەنیا یەکێتی و یەکبوون و ڕێکخستنی ناوماڵی کورد خۆی، دەبێتە زەمانەتی بەدەستهێنانی مافەکانی.
