لە ڕاگەیەندراوی دامەزراوەکەدا ئەوە بیرخراوەتەوە کە پێش (٣٣) ساڵ و لە ڕۆژێکی وەک ئەمڕۆدا، یەكەم پڕۆسەی دیموكراسی لە هەرێمی كوردستاندا بەڕێوە چوو، هاووڵاتییان بە ئومێدەوە بۆ داهاتوویەكی گەش، بەرەو سندووقەكانی دەنگدان هەنگاویان نا، بەڵام “ململانێی نادروستی هێزە سیاسییەكان ئەم خەونە ڕەنگاوڕەنگەی كاڵ كردەوە، ئەو دامەزراوە باڵایە ساڵ لەدوای ساڵ لاوازتر، سستتر، دەستەمۆتر و فەرامۆشكراوتر كرا، لە ئەنجامدانی ئەركە یاساییەكانی كۆڵەوارتر و لەگەڵ هەڵكشانی تەمەنیدا لە چاودێریی دەسەلاتی جێبەجێكردنیشدا بێ دەسەڵاتتر بوو”.
دامەزراوەی، دابەزینی ڕێژەی بەشداریکردنی هاووڵاتییان لە هەڵبژاردنەکاندا، بۆ لەدەستدانی متمانە بە پەرلەمان دەگێڕێتەوە و ئاماژە بە دوایین هەڵبژاردن کردووە کە تەنیا ٥٥٪ی هاووڵاتییان بەشداریان تێدا کرد.
وەک دامەزراوەی پەی لە ڕاگەیەندراوەکەیدا دەڵێ: “بەپێی یاسا و بڕیارە بەركارەكان، پەرلەمانی كوردستان تاكە مەرجەعی سیاسی و دەستوورییە بۆ بڕیاردان لەسەر پرسە چارەنووسسازەكانی گەلی كوردستانی عیراق، بەڵام لەبری ئەوەی كۆكەرەوەی خەڵكی كوردستان و دامەزراوەی چارەسەری قەیرانەكان بێت، خەریكە دەبێت بە بەشێك لە دروستكەری قەیرانەكان”.
ئاماژەی بەوەش کردووە: “پەرلەمانی كوردستان جگە لە خولی یەكەم كە بەهۆی شەڕی ناوخۆوە چەند ساڵێك پەكی كەوت، لە خولی چوارەمیشدا لەئەنجامی ململانێی سیاسی لەسەر یاسای سەرۆكایەتی، بەرانبەر خواستی چوار لایەن كە زۆرینەی پەرلەمانییان هەبوو، (پدك) ڕێگەی نەدا پرسەكە بەزۆرینەی یاسایی یەكلا بكرێتەوە، بۆیە بە زەبری هێز ڕێگری لە سەرۆكەكەی كرد و پەرلەمانی پەكخست. خولی پێنجەمیش بە نایاسایی ساڵێك تەمەنی خۆی درێژكردەوە و لەبەرانبەردا لەلایەن دادگەی فیدڕاڵییەوە بە نادەستووری هەژمار كرا و لەكار خرا، لە ئەنجامدا دوو ساڵ هەرێمی كوردستان بێ پەرلەمان بوو و لە بۆشایی یاساییدا مایەوە.”
زیاتر هاتووە: “ئێستاش كە ماوەی حەوت مانگە هەڵبژاردن بۆ خولی شەشەم كراوە و نزیكەی شەش مانگیشە ئەندامان سوێندی یاساییان خواردووە، بەڵام بەهۆی هەڵنەبژاردنی دەستەی سەرۆكایەتییەوە، وەك نەبوو وایە و هیچ ئەركێكی ئەنجام نەداوە”.
وەک لە بەشێکی دیکەی ڕاگەیەندراوەکەدا ئاماژەی پێدراوە، لە كاتێكدا گۆڕانكاری چارەنووسساز لە ناوچەكەدا بەڕێوەیە، هەر لە پڕۆسەی ئاشتی نێوان پارتی كرێكاران و دەوڵەتی توركیا، پرسی ڕۆژئاوا و دەسەڵاتی تازەی سووریا، دانوستاندنەكانی نێوان ئێران و ئەمریكا، هەڵبژاردنی مانگی نۆڤەمبەری ئەنجوومەنی نوێنەرانی عیراق، “هەموو ئەوانە كاریگەرییان لەسەر نەخشەی داهاتووی هەرێمی كوردستان دەبێت، بۆیە پێویستە و گرنگە پەرلەمانی كوردستان كارا بكرێتەوە و بڕیاری لەسەر هەر پێشهاتە نوێیەكان هەبێت”.
دامەزراوەی پەی ئاماژەی بە باری دارایی خەڵكی كوردستان بەگشتی و مووچەخۆران بەتایبەتی کردووە کە “لە دۆخێكی دژواردایە”، كەچی وەک دەڵێ: “ئەوەی لە هەرێمدا دەگوزەرێت پێچەوانەی لۆژیك و وادە و بەڵێن و دروشمی سەرجەم لایەنە سیاسییەكانە، كە لە ئەنجامی خەمساردی و بێباكیی پارتی و یەكێتییەوە، لەپێناو وەدەستخستنی چەند ئیمتیازێكی بچووكی حزبییانەوە هەرێمیان بەم سەرەنجامە گەیاندووە”.
بەتوندیش ڕەخنە لەهەردوو هێزە باڵادەستەی هەرێمی کوردستان دەگرێت و دەڵێ: “ئەم دوو هێزە دەبێت لەو ڕاستییە تێبگەن كە: ئەگەر لە زووترین دەرفەتدا بەخۆدا نەچنەوە و سازان لەسەر كۆی پرسەكان نەكەن، زەمینە نەڕەخسێنن تا پەرلەمان كارا بێت و بە ئەركەكانی خۆی هەڵسێت، لێپرسراویەتی ئەو قەیرانانەیان دەكەوێتە ئەستۆ كە ڕووبەڕووی هەرێم دەبنەوە و زۆر دەستكەوتی گەورەتر لەدەست دەدەن”.
ئەوە لەکاتێکدا وەک لە ڕاگەیەندراوەکەدا هاتووە:
- ماوەی دوو ساڵ و نیوە هەرێمی كوردستان كەوتووەتە بۆشایی یاساییەوە و ئەوان لێی بەرپرسیارن.
- حوكمڕانیی هەرێم متمانەی خۆی بەتەواوی لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی لەدەستدەدات و ئەوان لێی بەرپرسیارن.
- ئەزموونی هەرێم لەلایەن دۆست و هاوپەیمانەكانیەوە لەكەدارتر دەبێت و ئەوان لێی بەرپرسیارن.
- سۆز و پاڵپشتی دۆست و هاوپەیمانەكان كەم دەبێتەوە و تێڕوانینێكی نێگەتیڤانەتر لەسەر هەرێم دروست دەبێت. بەمەش هەرێمی كوردستان وردە وردە پاڵپشتی دۆستەكانی لەدەست دەدات و ئەوان لێی بەرپرسیارن.
- بڕیاری دادگای فیدڕاڵی سەبارەت بە نایاسایی بوونی دانیشتنی كراوەی پەرلەمان دەردەچێت و دیسانەوە پەرلەمان هەڵبوەشێتەوە ئەوان لێی بەرپرسیارن.
- لە ئەگەری بەردەوامبوونی ئەم ڕەوشەدا هەرێم كێشەی بودجە و مووچەی فەرمانبەرانی زیاتری بۆ دروست دەبێ، چونكە عێراق لەسەر بنەمای یاسایی هەڵسوكەوت لەگەڵ هەرێم دەكات، كاتێكیش دامەزراوەكانی هەرێم نایاسایی بن ئەوان لێی بەرپرسیارن.
وەک دامەزراوەی پەی لە کۆتایی ڕاگەیەندراوەکەیدا ئاماژەی بۆ کردووە: “بۆ ئەوەی هیچی تر پەرلەمان بێبایەخ نەكرێت، لەوە زیاتر ئەزموونی هەرێم لەبەر چاوی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و دۆستەكانی لەكەدارتر نەبێت”، پێویستە:
- پارتی و یەكێتی بەتایبەت و لایەنەكانی تر بەگشتی، لەزووترین كاتدا كۆبوونەوەیەكی لوتكە بكەن و پێداچوونەوە بەكۆی پرسە ناكۆكەكاندا بكەن و سازانی لەسەر بكەن.
- پەرلەمانی كوردستان لە زووترین كاتدا كۆبێتەوە و دەستەی سەرۆكایەتی هەڵبژێرێت و لیژنە هەمیشەییەكانی دروست بكات.
- هەنگاوی دووەمی پەرلەمان ئەوەیە هەڵبژاردن بۆ سەرۆكی تازەی هەرێم بكات و هەنگاوی پەلە بنێت بۆ متمانەدان بە كابینەی دەیەمی حكوومەتی هەرێمی كوردستان.
- لە ئەگەری ڕێكنەكەوتنی لایەنە سیاسییەكان، ئەندامان بە ئەركە یاساییەكانی خۆیان هەستن بۆ كاراكردنەوەی پەرلەمان و ئەنجامدانی هەڵبژاردنی دەستەی سەرۆكایەتی، كارتی هەڕەشەی دەستلەكاركێشانەوەی زۆرینەی پەرلەمانتاران بەرانبەر هێز و لایەنە سیاسییەكان بەكاربێنن بۆ ئەوەی لە زووترین كاتدا بگەنە سازان و ڕێكکەوتن بۆ كاراكردنەوەی پەرلەمان، وەك دروستكردنی فشارێكی دیموكراتی و جێبەجێكردنی ئەركێكی یاسایی.
دواجار دامەزراوەکە دەڵێ: “ئەگەر ئەوانە نەكرێن، سەرباری ئەو هەموو قەیرانە ناوخۆیی و دەرەكییانەی هەن، بەدڵنیاییەوە بارودۆخێكی نائاساییتر ڕووبەڕووی هەرێم دەبێتەوە، هێزە سیاسییەكان ئۆباڵی ئەو لێپرسراوییەتییە مێژووییەیان دەكەوێتە ئەستۆ، بە پلەی یەكەمیش لە ڕووی یاساییەوە دەكەوێتە ئەستۆی پەرلەمانتارانەوە، ئەگەر وابڕوات ڕۆڵی لایەنە سیاسییە سەرەكییەكان كەمتر نابێت لە نەیارەكانی. بەمەش ئۆباڵی شكستەكان و لێپرسراویەتیی مێژوویان دەكەوێتە ئەستۆ”.
